Kontaktörler

Günümüz teknoloji dünyasında yüksek veya orta gerilim seviyesinde aktarılan elektrik enerjisi alçak gerilim seviyesinde hemen hemen her cihazda kullanılıyor.
Cihazların kullanımlarının otomatikleştirilmesi veya açıp kapatma işleminde anahtarlanması için ise kontaktörler kullanılıyor. Elektromanyetizma prensibi ile üzerinde bulunan kontakların istenildiği zamanlarda açılması veya kapatılması le anahtarlama görev yapan kontaktör cihazları bu kontaklara bağlı bir elektrik devresini kolayca kontrol edebiliyor. Uzaktan kumanda avantajını da üzerinde barındıran kontaktörler elektrik ve otomasyon alanında birçok yerde sıklıkla tercih ediliyor.

Kontaktör Nedir? Ne işe yarar?

Çalışma prensibi açısından röleye benzeyen kontaktör cihazları, elektrik ile kontrol edilebilen anahtarlama araçları olarak karşımıza çıkıyor. Anahtarlama cihazı, açma veya kapatma şeklinde iki hareket ile elektriğin iletilmesini ya da kesilmesini sağlıyor. Kontaktörler üzerinde normalde açık (NO) ve normalde kapalı (NC)
olmak üzere iki çeşit kontak bulunuyor. İstenildiğinde elektriği bir noktadan başka bir noktaya iletmeye yarayan kontaktörlerin aşırı akım koruması veya kısa devre koruması bulunmuyor. Bundan dolayı kontaktörlerin kullanıldığı elektrik devrelerine koruma için parafadır, kaçak akım koruma röleler veya termik manyetik
şalterler gibi önleyici elemanların ayrıca entegre edilmesi gerekiyor.

Kontaktör Cihazlarının Çalışma Prensibi Nedir?

Kontaktörlerin; bünyesinde barındırdığı kontrol devresi, elektromanyetizma bobin ve yaylı bir mekanizma le birlikte çalışıyor. Bobin üzerinden bir akım geçtiği anda bobin üzerinde bir manyetizma oluşuyor. Bu manyetik etki ise yaylı mekanizmada çekme etkisi gösteriyor. Böylece devrenin kapanması sağlandığı için elektrik akımı akmaya başlıyor ve kontrol edilen cihaz çalışmış oluyor. Kontrol akımı kesildiğinde ise bobin üzerindeki manyetik etki yok olduğu için kontaklar açılıyor. Bu şekilde de devre açılıyor ve kumanda edilen cihaz çalışmayı durduruyor. Kısaca kontaktör bünyesinde bulunan bobinin enerjilenmesi ile ana
kontakların kapanması aynı şekilde kontaktör bobininin enerjisinin kesilmesi ile de kontakların açılması çalışma prensibini özetliyor.

Kontaktör Nerelerde Kullanılır?

Kumanda devrelerinin vazgeçilmez olarak kullanılan kontaktör cihazları, özellikle yüksek akım taşıyan uygulamalarda hayat kurtarıyor. Örneğin yüksek akım ile çalışan 3 fazlı motor devrelerinde yol verme uygulamalarında kullanılıyor. Böylece kontaktör içeren bir kumanda devresi aracılığıyla motorun başlatılması veya durdurulması sağlanıyor. Isıtma, soğutma ya da havalandırma gibi 3 fazlı motorların kullanıldığı sistemlerde kullanılan ve 3 fazla çalışan kontaktörler 3 kutuplu ismiyle anılıyor. Ayrıca kondansatörler, üzerinde şiddetli gerilim bulunan kondansatörlerin otomatik ve kademeli olarak devreye alınması veya devreden çıkarılması gereken kompanzasyon uygulamalarında da olmazsa olmazlar arasında yer alıyor.

Kontaktör Çeşitleri Nelerdir?

Çok sayıda farklı tipte üretilen kontaktörler çeşitli alanlarda kullanım yer buluyor. Ortalama 750kW değerine kadar, 3 kutuplu ve 4 kutuplu olarak üretilen kontaktörler güç kontaktörü olarak adlandırılıyor. Güç kondüktörlerine göre daha küçük boyutlara sahip olan mini kontaktörler ise 5,5 kW değerine kadar destekliyor. Kumanda işleminde açma kapama gibi mekanik sesler vermeyen kontaktörler ise sessz kontaktörler olarak sunuluyor. Bu kontaktörler sessizliğin önemli olduğu alanlarda kullanılıyor. Kompanzasyon devrelerinde kondansatör kademeler için özel üretilen kontaktörler, piyasada kompanzasyon kontaktörü olarak bulunuyor. Yoğun endüstriyel alanlarda yüksek güçlü uygulamalarda kullanılan açık tip anahtarlama kontaktörler ise bara tip kontaktör ismiyle anılıyor.

Kontaktör Seçimi Nasıl Yapılır?

Kontaktör seçimi yapılırken kumanda edilecek yükün gücü büyük önem arz ediyor. Bunun dışında yükün cinsi de es geçilmemesi gereken bir etmen olarak karşımıza çıkıyor. Örneğin, kumanda edilmek istenen yük bir motor ise kalkış anında çektiği akım için kontaktör özelliklerinde bulunan AC-3 değer dikkate alınabilir. Yük rezistif özellikli bir ısıtıcı devre ise katalog bilgilerinde AC-1 değerine bakılabilir. Kontrol devresinde bobin geriliminin de hesaba katılması gerekiyor.
Çünkü kumanda devresinin bulunduğu panonun durumuna göre bobin beslemesi 24, 48 Volt DC veya 230 Volt AC akım le yapılabilir. Bunlara ek nominal çalışma gerilim, yardımcı kontak sayısı, normalde açık ve normalde kapalı dahil kontak sayısı, yükün kutup sayısı gibi birçok etken kontaktör seçimini etkiliyor. Kontaktör seçim dikkat isteyen bir alan olduğu için genelde uzmanlardan yardım alınması öneriliyor.

Teknik Desteğe İhtiyaç Duyduğunuzda Lütfen Bizimle İrtibata Geçiniz